Op donderdag 31 augustus bezochten de speurneuzen de plantage van St. Hyronimus. We parkeerden de auto's op het terrein van Wacao, waar we ook de sleutel van het hek van St. Hyronimus ontvingen van de eigenaar van St. Hyronimus. Met twee auto's gingen we vervolgens naar de betreffende plantage.
Deze tocht was vooral een verkenningstocht om te zien in hoeverre we met gebruikmaking van de oude wegen op deze plantage bepaalde punten konden bereiken, zodat we daar in de toekomst meer gedetailleerd onderzoek kunnen doen. Daardoor bevat dit verslag weinig nieuwe informatie.
Voor mij wel nieuw was het bezoek aan het zeer fraaie grafmonument voor William Foot. François en Fred waren daar al eerder geweest (november 2009).
Op een gegeven moment zag ik op de GPS dat we dichtbij het op de Werbata-kaart aangegeven graf waren; omdat lang niet alle aanwezigen dit graf al gezien hadden, besloten we een uitstapje te maken naar dit graf, Na enig geploeter door de mondi vonden we het graf op de op Werbata aangegeven plek. Het is ongelooflijk om een dergelijk monument in the middle of nowhere aan te treffen. Het is, zoals de foto laat zien, echt een grafmonument en niet een simpel graf met grafsteen. De lengterichting van het graf is ruwweg Noord-Zuid. De teksten op dit grafmonument zijn als volgt:
Op de lange Oostelijke zijde:
Sacred to the memory of WILLIAM FOOT of Horrabridge Devon England, Born May 26th 1846.
Op de korte Noordzijde:
H.W. Toop
Op de lange Westzijde:
Died on this estate July 25th 1879 aged 33 years. His end was peace.
Op de korte Zuidzijde:
Erected by J.G. 1880
Geen enkele van deze teksten maakt duidelijk of William Foot hier ook daadwerkelijk begraven ligt. Ook het feit dat dit grafmonument pas een jaar na zijn overlijden is opgericht door J.G. (John Godden) kan betekenen dat dit uitsluitend een monument is ter nagedachtenis aan William Foot. De tekst op de Noordzijde verwijst naar de persoon, die ook op Nieuwpoort drie grafstenen heeft gemaakt en ook die heeft gesigneerd. Overigens heb ik bij het stamboomonderzoek van William Foot uitsluitend vermeldingen gevonden van zijn overlijden en niet van zijn begraafplaats, dus het kan goed zijn dat hij hier toch begraven ligt.
William Foot was ongetwijfeld een medewerker van John Godden tijdens de onderzoeksfase in dit gebied naar exploitabele grondstoffen, zoals mangaan. In 1880 is daadwerkelijk begonnen met de ontginning van mangaan in dit gebied, waarvan de gebouwen van Newtown en de restanten van het mijngebouw daar de stille getuigen zijn. De mangaanbouw was overigens niet succesvol en werd weer beëindigd in 1882.
Het jaartal van overlijden, 1879, maakt het waarschijnlijk dat ook William Foot slachtoffer is geworden van de op dat moment heersende Gele Koortsepidemie.
Meer informatie over John Godden en de graven van andere van zijn medewerkers bij Nieuwpoort is te vinden in een uitgebreid artikel hierover op deze website.
In dezelfde omgeving op de plantage ligt ook Pos Sorsaka, dus daar hebben we ook een bezoek aan gebracht. Daar troffen we nog snelstromend water in de rooi aan. In de directe omgeving van deze rooi staan ook de restanten van een klein huisje, dat is opgetrokken uit zelfgemaakte betonblokken. Het komt niet voor op de Werbatakaart, dus het is van na 1910. De put, die we er aantroffen, heeft in het recente verleden een molen gehad en, toen die het begeven heeft, een door benzine- of diesel aangedreven pomp. Het water in de put staat bijna even hoog als de naastgelegen rooi, dus blijkbaar staat het grondwater hoog in dit gebied. Vlak naast de put ligt een klein waterbakje en een langwerpige grote bak. In de rand van de put is een nummer aangebracht 1Z83.
Het was een goede plek voor onze appelpauze.
Tenslotte hebben we nog het gebied aan de Noordelijke voet van de Tafelberg kort onderzocht. Daar ligt een diep uitgesleten rooi en een interessante helling, die we zeker in de toekomst nog eens met een langer bezoek zullen vereren.
Zicht op de Christoffelberg vanuit Hyronimus
Graf van William Foot
Oostzijde van het graf
Westzijde van het graf
Onder in beeld resterende stenen
De plaquette ter gedachtenis van William Foot
De naam van de grafbouwer, H.W. Toop
Overlijdensbericht van William Foot
De oprichter van het grafmonument, John Godden
Een verlaten huisje bij Pos Sorsaka
Opgebouwd met blokken
Binnenzijde van het huisje
De blokken zijn zelfgemaakt
De speurneuzen bij het huisje
De rooi bij Pos Sorsaka
De rooi heeft snelstromend water
Een grote Manzaliña in de rooi
De putopbouw van Pos Sorsaka
De put met restanten van de pomp
Identificatie van de put
Er staat water in de put
Naast de put een klein bakje
en een langwerpige grote bak
Tijd voor een appeltje
François en Carel verscholen in het groen
Een grote zwam op draad van een hek
Bloem van de Watakeli
Een Drymaeus slak
Aan de voet van de tafelberg
François in een diep uitgesleten rooi
Bloem van de stekelige Bringamosa
